<<< تئوری موسیقی
مشخصه های صوت از نظر موسیقی :
صدا, از نظر یک موسیقی دان و تا آنجا که در بحث تئوری موسیقی به بررسی آن پرداخته می شود , دارای چهار مشخصه است :
نواک ( زیر و بمی ) – دیرند – شدت – شیوش
1 – نواک : صداهای موسیقایی می توانند در سطح های مختلف زیر و بمی حاصل شوند, مثلاً می دانیم که صدای مردان از صدای زنان یا کودکان کلفت تر و بم تر است و صدای کودکان نسبت به صدای مردان نازک تر و زیرتر است.
در سازها به طور کلی هر جه سیم ها درازتر باشند و یا در ساز های بادی هر چه طول لوله صوتی بلندتر باشد صدا بم تر است .
در خط موسیقی, نشانه ای که نواک به یاری آن نموده می شود, حامل نام دارد.
2 – دیرند : یعنی زمانی که هر صدای موسیقی ادامه می یابد. روشن است که یک آهنگ موسیقی از صداهایی تشکیل شده که غالباً ارزش های متفاوت زمانی دارند, یعنی بعضی کوتاه تر و بعضی کشیده ترند. مثلاً اگر آرشه را مدت درازی روی سیم ویولن بکشیم, صدای حاصل کشیده تر از صدایی است که با کشیدن آرشه به مدت کمتر پدید می آید.
در خط موسیقی برای نشان دادن دیرندهای متفاوت اصوات از شکل های مختلف که در آینده توضیح داده خواهد شد استفاده می شود. ( گرد, سفید, سیاه, چنگ و ...)
3 – شدت : صداهای موسیقی ممکن است نسبت به یکدیگر ضعیف تر یا قوی تر باشند. مثلاً اگر آرشه ویولن به صورتی روی سیم کشیده شود که وزن دست راست روی آن بیشتر باشد و همچنین طول بیشتری از آرشه در مدت زمان کمتری روی سیم پیش رود صدا قوی تر از حالتی است که برعکس این حالت ها باشد.
در خط موسیقی برای نشان دادن مقدار شدت نت ها نشانه هایی غالباً به صورت حروف به کار می روند. ( فورته, پیانو و ... )
4 – طنین و رنگ : صداها از نظر طنین و رنگ ( شخصیت صوتی ) نیز می توانند با یکدیگر متفاوت باشند. در واقع به علت رنگ صدای هر ساز است که ما صدایی را در هر سازی از صدای مشابه آن در ساز دیگر باز می شناسیم . ( حتی در یک ساز واحد نیز رنگ صدا می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در ویولن نتی که از دست باز سیم اول حاصل می شود با نتی که توسط انگشت چهارم سیم دوم حاصل می شود هر دو نت می هستند , در صورتی که طنین و رنگ صداهای آنها با هم متفاوت هستند و در قطعات موسیقی با گذاشتن 0 یا 4 روی نت می نوازنده را به اجرای نت به صورت دست باز یا توسط انگشت چهارم ملزم می کند. )
<<< آموزش ویولن
آرشه ویولن :
حال ببینیم آرشه که بسیار راجع به آن صحبت شد چه ساختمانی دارد:
آرشه از یک میله نازک , دراز و در عین حال محکم از جنس چوب ساخته شده که در دو انتهای آن قسمتی به نام موگیر جهت نگهداشتن موهای آرشه که میتوانند از دم اسب یا در حال حاضر موهای مصنوعی باشند تعبیه شده به صورتی که موها حالت فنری چوب آرشه را حفظ می کنند. بر روی موی آرشه صمغی به نام کولیفون مالیده می شود که باعث چسبندگی و در نتیجه افزایش اصطکاک موجود بین مو و سیم می شود.
اجزای آرشه :
1- چوب آرشه
2- موهای آرشه
3- نوک آرشه
4- سیم پیچ تزئینی
5- موگیر
6- پیچ ته آرشه ( که وظیفه ی شل و سفت کردن موها را بر عهده دارد )
نگهداری از آرشه :
نت های موسیقی :
برای همه صداهای موسیقایی, از بم ترین تا زیرترین آنها, فقط هفت نام وجود دارد. این نام های هفتگانه در برخی کشورهای غربی با کلمات تک هجایی , و در برخی به صورت الفبایی, به شرح زیر تلفظ می شوند:
Do Re Mi Fa Sol La Si نامگذاری هجایی
سی لا سل فا می ر دو
نامگذاری الفبایی C D E F G A B
توضیح اینکه نامگذاری هجایی با نت Do و نامگذاری الفبایی با حرف A ( نت La ) آغاز می شود.
در نظام قدیمی تر هجایی به جای Do , هجای اوت ( Ut ) به کار می رفته است. در برخی از روش های نت خوانی جدید, هجای سی را تی می گویند.
ریشه تاریخی نظام های هجایی و الفبایی:
نظام هجایی, همان که در کشورهای ایتالیا و فرانسه ( و نیز در ایران به پیروی از نظام فرانسوی ) معمول است, در قدیم بر اساس تئوری موسیقی قرون وسطایی از شش هجا تشکیل می شده :
هجاهای ششگانه را کشیشی موسیقی دان, از اهالی فرانسه و مقیم ایتالیا, به نام گوییدو د, آرتسو ( Arezzo ‘Guido d , 990 – 1050 ) از شعر مناجات گونه زیر, که آهنگ آنرا احتمالاً خود ساخته بود, برگزید و آنرا به خاطر سهولت از بر کردن اصوات موسیقی و درک زیر و بمی شان نسبت به هم, به شاگردان و سرایندگان خویش می آموخت :
Ut queant laxis resonare fibris Mira gestorum famuli tuorum Solve
Ut re Mi fa Sol
poluti labireatum Sancte Johannes.
la
ترجمه فارسی شعر :
اینکه خادمان تو با آوازی رسا کارهای معجزه آسایت را باز می سرایند, باشد که به امید پاک شدن گناهانشان از لب های ناپاکشان باشد, ای ژان قدیس.
در قرن های بعد که نظام شش نتی گسترش یافت و به هفت نت امروزی رسید, هجای سی بر آن افزوده شد, و نیز هجای اوت که در نت خوانی دشوار بود به هجای دو بدل گشت.
در نظام الفبایی به تبعیت از تئوری موسیقی یونان باستان, و کوک سازهای آن زمان, نت لا مبدا مبدا قرار گرفت و نت ها بر طبق همان تئوری با هفت حرف آغازین الفبای لاتین, نامگذاری شدند:
سل فا می ر دو سی لا
در کشورهای انگلیسی زبان نت سی با حرف B نمایش داده می شود ولی در کشورهای آلمانی زبان نت سی بمل با B و نت سی با حرف H نمایش داده می شود. بنابراین نظام الفبایی نت ها در کشورهای آلمانی زبان به صورت زیر است:
سی سل فا می ر دو سی بمل لا
در زبان انگلیسی, مانند فرانسه و فارسی , نام نشانه های تغییر دهنده را جدا از نام نت و پس از آن ادا می کنند. در این زبان دیز را Sharp , بمل را Flat , بکار را Natural , دوبل دیز را Double Sharp و دوبل بکار را Double flat گویند.
در زبان آلمانی نشانه های تغییر دهنده به صورت پسوند ( و بنابراین هجایی ) تلفظ می شوند و به این ترتیب که اگر جلوی نتی قرار گیرند. اگر نت دیز باشد هجای is – پس از نام الفبایی نت ادا می شود. ( مثلاً فا دیز : Fis ادا می شود ) و اگر بمل باشد هجای es – پس از نام نت قرار می گیرد. ( مثلا می بمل : Es و ر بمل : Des ادا می شود )
نکته اینکه در زبان آلمانی سی بمل هیچ گاه Hes نامیده نمی شود و B نامیده می شود.